Mga Gawa ni Rizal

Masasabi kong ang mga gawa ni Rizal ay isa sa mga daan upang magbago ang pananaw ng mga Pilipino noon at maging aktibo sa partisipasyon sa pagbuo ng bayan. Ang mga gawa ni Rizal ay mahalaga pa din ngayon dahil tulad ng sinabi ko sa simula, ang mensahe ni Rizal ay magagamit pa din ngayon.

Ang kanyang anotasyon sa gawa ni Antonio de Morga tungkol sa kasaysayan ng Pilipinas bago at sa simula ng pagdating ng Kastila ay nagpapatunay na makulay at maganda ang ating kasaysayan at ang mga Kastila ang nagdulot ng pagtigil ng pag-unlad sa lipunan noon. Ipinakita rin ni Rizal na lumiit ang dami ng tao noon dahil sa mga walang kwentang ekspedisyon na gumastos din ng pagkalaki-laki. Naiwan tayo sa larangan ng agrikultura at komersyo dahil doon, at naging tamad daw tayo tugon ng mga prayle sa mga nangyari, na kinonta naman niya sa kanyang akda na Sobre La Indolencia de los Filipinas. Ibinalik ni Rizal ang maling pag-akusa sa atin ng mga prayle noon na tayo ay tamad na kung tutuusin ang mga dayuhang ito ay nabubuhaysa pag-utos sa mga alipin na kung ihahalintulad ngayon, matatawag silang señorito sa negatibong saysay. Sinabi niya na klima ang dahilan sa mahirap na pagtatrabaho. Sinabi rin niya na ang kawalan ng kalayaan ang dahilan kung akit sumuko ang mga Pilipino sa pagtatrabaho at namuhay sa pagsusugal at kung anu-ano pang mga bagay, patunay na hindi lamang mga Kastila ang may kasalanan kung hindi tayo rin.

Ang sulat naman ni Rizal sa mga kababaihan ng Malolos ay naglalaman sa tinatawag ngayon na "women empowerment". Dito din sa sulat na ito ipinapakita ni Rizal na hindi lang dapat manalig sa Kristyanismo, ngunit maging kritikal sa sinasabi ng mga prayle at huwag lang umasa sa mga milagro at sa mga santo at sa mga bagay na may kinalaman sa relihiyon kundi gumawa ng mabuti na naaayon sa mga utos ng Diyos.

Sa kanyang sinulat na Filipinas Dentro de Cien Años, tinatalakay kung saan patungo ang Pilipinas isangdaan taon mula ngayon, at ang kanyang mga prediksyon (pero hindi ang kanyang prediksyon na magiging probinsya tayo ng Espanya) ay nagkatotoo.

Sa panahon ngayon tinatawag pa rin tayo upang positibong tumugon sa mga gawa niya. Malaya man tayo, hindi pa rin matatag ang ating nasyonalismo sa iba't ibang paraan. Sana nga masabi natin kay Rizal na hindi tayo tamad at tayo ay iisa sa ating bayan, taliwas sa kanyang sinabi sa kanyang mga akda.